সমকামিতাৰ ইতিহাস আৰু খাজুৰাহোৰ মন্দিৰ

সমকামিতাৰ ইতিহাস আৰু খাজুৰাহোৰ মন্দিৰ

By LGBTQ News Assam June 16

 সততাই হৈছে সৰ্বোত্তম নীতি — অগণন স্কুলৰ পাঠৰ বাবে কাহিনীৰ নৈতিকতা, সত্যৰ চূড়ান্ত সুসমাচাৰৰ দৰে কাহিনীৰ শেষত উল্লেখ কৰা।  আৰু তথাপিও আমি সমাজ হিচাপে সকলো সততাৰ প্ৰতি কিমান গ্ৰহণযোগ্য?  নিজৰ যৌনতাৰ বিষয়ে আলমাৰীৰ পৰা ওলাই অহাৰ অভিজ্ঞতা, যদিহে ই গ্ৰহণযোগ্য বিষমযৌনতাৰ লগত খাপ নাখায়, তেন্তে নিশ্চিতভাৱে আমাৰ শৈশৱৰ এই প্ৰবাদবোৰৰ পৰা বহু দূৰৈৰ।১৯৬৯ চনৰ ২৮ জুনত এলজিবিটিকিউআইএ+ সম্প্ৰদায়ৰ সদস্যসকলে শতিকাজুৰি চলি থকা দমনৰ প্ৰতিশোধ লয়  তেতিয়ালৈকে সমাজৰ বাবে নিৰাপদ স্থান বুলি জনাজাত নিউয়ৰ্কৰ বাৰ ষ্টোনৱাল ইনত।  এই সময়ত সমকামিতাক অপৰাধমূলক বুলি গণ্য কৰা হৈছিল আৰু সমকামী প্ৰতিষ্ঠানত আৰক্ষীৰ অভিযান তীব্ৰতৰ হৈ পৰিছিল।  কিন্তু সেই নিশাই বাৰত গোট খোৱাসকলে প্ৰতিৰোধ কৰিছিল আৰু এইদৰেই জন্ম হৈছিল প্ৰথম এলজিবিটিকিউআইএ+ অধিকাৰ আন্দোলনৰ।  পিছৰ বছৰ ষ্টোনৱাল দাঙ্গাৰ প্ৰথম বৰ্ষপূৰ্তিত নিউয়ৰ্কৰ সমকামী কৰ্মীসকলে বিদ্ৰোহৰ স্মৃতিত প্ৰথম গৌৰৱৰ পেৰেড উলিয়াইছিল যিটো বছৰ বছৰ ধৰি অতি সোনকালেই জুন মাহত উদযাপনৰ মাহলৈ পৰিণত হৈছিল যিটো আজিও চলি আছে।  যেতিয়া আন্দোলনটোক এটা প্ৰতীকৰ প্ৰয়োজন হৈছিল, তেতিয়া আমেৰিকাৰ শিল্পী গিলবাৰ্ট বেকাৰে আগবাঢ়ি আহি ১৯৭৮ চনত ৰামধেনু পতাকাৰ ডিজাইন কৰিছিল, প্ৰতিটো ৰঙে আক্ষৰিক অৰ্থক প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল।

প্ৰাচীন ভাৰত আৰু LGBTQIA+ ইতিহাস

 প্ৰাচীন ভাৰতত LGBTQIA+ সম্প্ৰদায়ৰ দীৰ্ঘদিনীয়া ইতিহাস আছে।  আমাৰ ৰামায়ণ, মহাভাৰতৰ দৰে মহাকাব্যৰ পৰা আৰম্ভ কৰি আমাৰ ভাস্কৰ্য্যলৈকে সমকামিতাৰ চৰ্চালৈ আঙুলিয়াই দিয়া অসংখ্য উল্লেখ আছে।  দ্বাদশ শতিকাৰ আশে-পাশে নিৰ্মিত চাণ্ডেলা বংশৰ উত্তৰাধিকাৰ মধ্যপ্ৰদেশৰ খাজুৰাহোৰ মন্দিৰ কমপ্লেক্সটো এক স্থাপত্যৰ আশ্চৰ্য্য, যিটো আবেগিক দম্পতীৰ কামুক ভাস্কৰ্য্যৰ বাবে অধিক পৰিচিত।  কবিতাৰ দৰে পঢ়া এই সুন্দৰ খোদিতবোৰৰ ভিতৰত সমলিংগ দম্পতীৰ মাজৰ ঘনিষ্ঠতাক প্ৰদৰ্শন কৰা কেইটামানো আছে, যিয়ে সমকামিতা তেতিয়াৰ সঁচাকৈয়ে অস্তিত্ব আছিল আৰু ই পশ্চিমীয়া আমদানি নাছিল বুলি দৃশ্যগত প্ৰমাণ দিয়ে।  আচলতে ব্ৰিটিছ আক্ৰমণকাৰীয়েই নিজৰ সকলো উপনিবেশতে এলজিবিটিকিউ বিৰোধী আইন প্ৰণয়ন কৰিছিল যিয়ে উপনিবেশিকসকল যোৱাৰ বহু পিছত সম্প্ৰদায়টোক বিপুলভাৱে প্ৰভাৱিত কৰিছিল।  ভাৰতৰ দৰে যিখন দেশত ঐশ্বৰিকক অৰ্ধ পুৰুষ আৰু আধা নাৰী বুলি স্বীকাৰ কৰি সোঁ আধা ভগৱান শিৱৰ ৰূপত লিংগ সংশ্লেষণক পূজা কৰিছিল আৰু বাওঁফালৰ নাৰী দেৱতা পাৰ্বতী ৰূপত আছে, সেইখন দেশত সেয়াই হৈছে  দুৰ্ভাগ্যজনক যে এই ঔপনিৱেশিক আইনসমূহৰ প্ৰভাৱত দীৰ্ঘ বছৰবোৰে আমাক সমাজ হিচাপে অতি ৰক্ষণশীল আৰু ঘনিষ্ঠ মনোভাৱৰ কৰি তুলিছে, যিটো আমাৰ সংকীৰ্ণ ধাৰণাসমূহৰ বিভাগত সোমাব নোৱাৰে। সমসাময়িক শিল্পৰ ক্ষেত্ৰখনত কম সংখ্যক শিল্পীয়েহে গ্ৰহণ কৰিছে  তেওঁলোকে নিজৰ ৰচনাৰ জৰিয়তে চিনাক্ত কৰা লিংগটো ঘোষণা কৰাৰ সাহসী পদক্ষেপ, যেতিয়া ই বেছিভাগ সামাজিক নীতিৰ বিৰুদ্ধে গৈছিল আৰু শিল্প জগতখনত নিজৰ বাবে এটা পথ খোদিত কৰিছিল।  আহক আমি এই গৌৰৱৰ মাহত তেওঁলোকৰ জীৱন, তেওঁলোকৰ কলা আৰু তেওঁলোকৰ সংগ্ৰাম উদযাপন কৰো।

BHUPEN KHAKHAR

ভাৰতৰ অন্যতম বিশিষ্ট শিল্পী ভূপেন খাখৰ হয়তো প্ৰথমজন ভাৰতীয় শিল্পী যিয়ে মুকলিকৈ সমকামী হিচাপে ওলাই আহিছিল।  মাকৰ মৃত্যুৰ পিছত তেওঁ প্ৰকাশ কৰা তেওঁৰ সমকামী প্ৰৱণতা তেওঁৰ ৰচনাসমূহত প্ৰতিফলিত হৈছিল যিবোৰ ব্ৰিটিছে জাপি দিয়া কঠোৰ এলজিবিটিকিউ বিৰোধী আইনসমূহৰ অধীনত এতিয়াও বিদ্যমান জাতিটোৰ বাবে অতি সাহসী বুলি গণ্য কৰা হৈছিল।  ঘনিষ্ঠ আলিংগনত মেৰিয়াই পুৰুষৰ নগ্ন ছবি অংকন কৰাটো সেই সময়ত নিৰ্মল আন্ত্ৰিকতা আছিল যেতিয়া বেছিভাগ সৃষ্টিশীলতাই নিয়মৰ পৰা আঁতৰি গ’লে নিজৰ নিৰ্মাতাৰ যৌন অভিৰুচিৰ কোনো লেখ-জোখ নেৰাখিবলৈ বাছি লৈছিল।

 ১৯৮১ চনৰ খাখৰৰ এখন বৃহৎ তৈলচিত্ৰ ‘ইউ কেন’ট প্লিজ অল’ত বেলকনিৰ ওপৰেৰে হেলান দি থকা এজন উলংগ মানুহক দেখুওৱা হৈছে আৰু তলত দূৰৈত চহৰখন মুকলি হৈ আছে, ইয়াৰ পৰা তেওঁৰ ব্যক্তিগত জগতখন আৰু চাৰিওফালে থকা ৰাজহুৱা জগতখনৰ স্পষ্ট পৃথকীকৰণ দেখা গৈছে।  শিৰোনামটোৱে নিজেই পিউৰিটান ধাৰণাৰে ভৰা সমাজখনত গ্ৰহণযোগ্যতা লাভৰ বাবে কৰা সংগ্ৰামৰ ইংগিত দিয়ে।

সুনীল গুপ্তা

 শিল্পী সুনীল গুপ্তাই বিশ্বজুৰি সমকামী পুৰুষৰ প্ৰতি কৰা অন্যায় ব্যৱহাৰৰ বিষয়ে বহু কথাই কয়, তেওঁৰ ফটোৰ জৰিয়তে।  নিজেই নিৰ্লজ্জভাৱে সমকামী, শিল্পী হিচাপে তেওঁৰ যাত্ৰা বিশেষকৈ ভাৰতত অগ্ৰাহ্যতাৰে ভৰি পৰিছিল।  ২০১২ চনত যেতিয়া তেওঁ নিজৰ ৰচনাসমূহ প্ৰদৰ্শন কৰিছিল, তেতিয়া তেওঁ, আচৰিত নহয়, বহুত অসুবিধাৰ সন্মুখীন হৈছিল।  এবাৰ কামবোৰ প্ৰদৰ্শন কৰিলেই তেওঁ কেইঘণ্টামানৰ বাবে আন ঠাইলৈ যোৱাৰ সময়ত সভাস্থলীৰ তলা খুলি থৈ দিয়া হ’ল।  এজন অনুপ্ৰৱেশকাৰীয়ে প্ৰৱেশ কৰি প্ৰদৰ্শনীৰ ফটো তুলি আৰক্ষীৰ অভিযোগ দাখিল কৰে, যাৰ ফলত আৰক্ষীয়ে হস্তক্ষেপ কৰি মুকলিৰ দিনটোতে শ্ব’টো টানি পেলায়।  দিল্লীত তেওঁৰ পৰৱৰ্তী একক অনুষ্ঠান মাউণ্ট কৰিবলৈ আৰু দহ বছৰ সময় লাগিল। তেওঁৰ ‘এক্সাইলছ’ শীৰ্ষক ধাৰাবাহিকখনত বিখ্যাত পৰ্যটনস্থলীৰ সন্মুখত সমকামী পুৰুষক বিষয়বস্তুৰ উদ্ধৃতিৰ সৈতে উপস্থাপন কৰা হৈছিল।  তেখেতৰ পৰৱৰ্তী ধাৰাবাহিকখনত যিটোক 'এক্সাইলছ'ৰ আপডেট কৰা সংস্কৰণ বুলি ক'ব পাৰি, বৈশিষ্ট্যযুক্ত সমকামী দম্পতীক তেওঁৰ ফটোৰ পৰা বাহিৰলৈ চাই থকাৰ সময়ত অধিক প্ৰত্যাহ্বানমূলক যেন লাগিছিল আৰু যদিও তেতিয়াও সমকামিতা অবৈধ আছিল, তথাপিও যেন অসুবিধাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ দৃঢ়তা আছে  তেওঁৰ প্ৰজাৰ ভংগীমা।  এই প্ৰান্তীয়কৰণৰ বলি হিচাপে তেওঁৰ ফটোবোৰে প্ৰায় আত্মজীৱনীমূলক সুৰ লাভ কৰে।

আৰ্যকৃষ্ণন

 ২০১২ চনত কেৰালাৰ কোল্লাম জিলাৰ এগৰাকী টোল সংগ্ৰাহক মাৰিয়াক ডিঙি ফাটি মৃত অৱস্থাত উদ্ধাৰ হোৱাৰ সময়ত সেই সময়ৰ কলেজীয়া ছাত্ৰ আৰ্য্যকৃষ্ণনে নিজৰ ভাল বন্ধুৰ নৃশংস হত্যাকাণ্ডত গভীৰভাৱে স্তম্ভিত হৈ পৰিছিল।  তাৰ বহুদিন নৌহওঁতেই আৰ্য্যকৃষ্ণনৰ সপোনত দেখা দিছিল এগৰাকী ট্ৰেন্স ব্যক্তি আৰু এগৰাকী বিশিষ্ট এলজিবিটিকিউআইএ+ কৰ্মী মাৰিয়া আৰু শিল্পীগৰাকীয়ে ইয়াক কুইয়াৰ সম্প্ৰদায়ৰ বাবে এক স্থান আৰু পৰিচয় সৃষ্টিৰ বাবে অভিনয় কৰাৰ চিন হিচাপে লৈছিল।  বছৰ বছৰ পিছত ২০১৮ চনৰ কোচি বিয়েনালেত তেওঁ মাৰিয়াই থিয় দিয়া সকলোবোৰৰ বাবে এটা অড হিচাপে এটা প্ৰজেক্টৰ কথা ভাবিছিল  কোঠাটো ভৰি পৰা মাৰিয়াৰ প্ৰতিকৃতি।  এই পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ আছিল তেওঁৰ মানুহক সমাজৰ সৈতে আৰামদায়ক কৰি তোলাৰ প্ৰয়াস।  শিল্পীগৰাকীয়ে নিজৰ কামক এক পৰিবেশনলৈও ৰূপান্তৰিত কৰিছিল য’ত তেওঁ কোচিৰ বিস্তৃত বিয়েনালে ভেন্যুসমূহত ঘূৰি ফুৰোতে স্কাৰ্ট পিন্ধিছিল।  আৰ্যকৃষ্ণনে বিশ্বাস কৰে যে এনে অশ্ৰেণীগত দৃষ্টিভংগীক উত্থাপন কৰা ৰচনা সৃষ্টি কৰাটো তেওঁৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ।

উত্তম চিত্ৰকৰ

 পশ্চিম বংগৰ মেদিনীপুৰৰ উত্তম চিত্ৰকাৰে অতি কম বয়সতে পাটাচিত্ৰৰ আগশাৰীৰ শিল্পী আনোৱাৰ চিত্ৰকৰৰ পৰা কালিঘাট চিত্ৰকলাৰ প্ৰাচীন কলা শিকিছিল।  কেৱল যুগ যুগ ধৰি চলি অহা বিষয়বস্তুৰ প্ৰতিধ্বনিতেই সন্তুষ্ট নহৈ তৃতীয় লিংগ সম্পৰ্কে তেওঁৰ উদ্বেগক তেওঁৰ চিত্ৰৰ জৰিয়তে সম্বোধন কৰিছিল, সকলোবোৰ কালিঘাট শৈলীৰ।  “কিছুমানে মোৰ ফিগাৰবোৰ পুৰুষ বুলি ভাবে, কিছুমানে নিজকে মহিলা বুলি অনুভৱ কৰে।  কিন্তু মই তৃতীয় লিংগৰ অধিকাৰৰ ওপৰত আলোকপাত কৰিব বিচাৰো, যিয়ে সকলোৰে দৰে সমান অধিকাৰ লাভ কৰিব লাগে।’-এবাৰ উত্তমে এক সাক্ষাৎকাৰত এইদৰে কৈছিল।  দাড়ি থকা নটচ ছোৱালী আৰু পুৰুষে নিজকে আইনাত চোৱাৰ সময়ত এগৰাকী নাৰীৰ প্ৰতিফলন বিচাৰি উলিওৱা ছবি অংকন কৰি উত্তমে নিজৰ শিল্পৰ জৰিয়তে বিচিত্ৰ পৰিচয় উদযাপন কৰে।